Yin & Yang
In het traditionele Chinese denken bestaat het universum uit een kringloop van de levensenergie Qi.
Qi manifesteert zich in twee tegengestelde energieën: yin en yang. Yin staat voor het donkere, vasthoudende, ontvankelijke, vrouwelijke principe. Yang staat voor het lichte, beweeglijke, doelgerichte, mannelijke principe. Yin en yang zijn geen absolute tegenpolen. Ze kunnen alleen bestaan in relatie tot elkaar en ze hebben elkaar nodig.
In het symbool is dat goed te zien. De S-vorm die de helften scheidt, toont dat beide krachten in elkaar willen opgaan. De stippen laten zien dat elk deel ook het tegendeel in zich draagt. Een zonnige dag bijvoorbeeld is yang maar de schaduwen zijn yin. Hoe zonniger de dag, hoe scherper en donkerder de schaduwen lijken. Niets is dus ooit helemaal yin of helemaal yang.
Balans
Mensen bestaan ook uit yin- en yang-energie. Voor een gezond functioneren is het belangrijk dat yin en yang goed met elkaar samenwerken. Onze gevoelens, gedachten en lichamelijke conditie zijn het resultaat van de wisselwerking tussen deze twee krachten. Als yin en yang langdurig uit balans zijn, kan een ziekte ontstaan. De balans kan verstoord worden door bijvoorbeeld veranderingen in de omgeving, emotionele druk of een ongezonde levensstijl. Het is natuurlijk niet zo dat u meteen ziek wordt als yin en yang even uit balans zijn.
Om de energieën en hun wisselwerking beter te begrijpen, is dit voorbeeld heel beeldend.
5 Elementen
Een belangrijk principe in de TCM is de leer van de vijf elementen. Ook hierbij is het uitgangspunt dat alles in beweging is en elkaar beïnvloedt. Dat is terug te zien in het ritme van dag en nacht, van de seizoenen en het functioneren van de mens. Volgens het traditionele Chinese denken zijn er vijf seizoenen. Het vijfde seizoen is wat wij de nazomer noemen. Elk seizoen is verbonden met een element. De elementen zijn hout, vuur, aarde, metaal en water. De verbinding tussen de seizoenen en de elementen is als volgt:
Hout- lente- (yang: de natuur wordt wakker, de energie is naar buiten gericht)
Vuur- zomer- (yang: de natuur staat in volle bloei, explosieve energie)
Aarde- nazomer- (yin en yang: de oogsttijd; de natuur beleeft een laatste bloeitijd maar bereidt zich ook voor op de inkeer van de herfst, balancerende energie)
Metaal- herfst- (yin: de natuur keert naar binnen, de energie is naar binnen gericht)
Water- winter- (yin: de natuur is in rust, geconcentreerde energie )
Behalve met de seizoenen corresponderen de elementen ook met de organen in het lichaam. Elke verandering van de natuurlijke cyclus binnen of buiten het lichaam roept een reactie op. Die reactie is bedoeld om het evenwicht te herstellen. Verschijnselen als voorjaarsmoeheid en winterdepressie zijn het gevolg van verstoringen in de natuurlijke cyclus. De vijf elementen zien we ook terug in emoties, smaken, kleuren, klimaten, enzovoort. Het inzicht in deze samenhang is de basis van waaruit de acupuncturist werkt.